CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG VÀ CHÍNH SÁCH PHÚC LỢI TẠI THỤY ĐIỂN: MÔ HÌNH PHỒN VINH KIỂU BẮC ÂU

06/06/2025 - Cẩm Nang Du Học

Mục lục

[xem]

1. Chất lượng cuộc sống tại Thụy Điển – Khi con người là trung tâm phát triển
2. Hệ thống phúc lợi xã hội – Trụ cột của mô hình Bắc Âu
3. Bình đẳng giới và hòa nhập xã hội – Nền tảng phát triển bền vững
4. Thách thức và cải cách gần đây
5. Vì sao mô hình Thụy Điển có thể là hình mẫu lý tưởng?

Thụy Điển, một quốc gia Bắc Âu với dân số chỉ khoảng 10 triệu người, từ lâu đã được biết đến như một trong những quốc gia có chất lượng cuộc sống và chính sách phúc lợi xã hội hàng đầu thế giới. Từ hệ thống giáo dục, y tế miễn phí đến sự bình đẳng giới và môi trường sống trong lành, Thụy Điển thực sự là hình mẫu lý tưởng cho nhiều quốc gia đang phát triển. Vậy điều gì làm nên sức hút đặc biệt của quốc gia này trong mắt người dân và cả cộng đồng quốc tế?

1. Chất lượng cuộc sống tại Thụy Điển – Khi con người là trung tâm phát triển

Môi trường sống an toàn, trong lành

Thụy Điển thường xuyên nằm trong nhóm những quốc gia có mức độ ô nhiễm thấp nhất thế giới. Các thành phố lớn như Stockholm, Gothenburg hay Malmö đều sở hữu không gian xanh rộng lớn, quy hoạch đô thị hài hòa với thiên nhiên. Chính phủ cũng chú trọng phát triển các phương tiện giao thông công cộng sử dụng năng lượng sạch và khuyến khích người dân đi xe đạp, giúp giảm thiểu khí thải nhà kính.

Chỉ số hạnh phúc và cân bằng cuộc sống – công việc

Theo Báo cáo Hạnh phúc Thế giới của Liên Hợp Quốc, Thụy Điển thường xuyên nằm trong top 10 quốc gia hạnh phúc nhất. Một phần nguyên nhân là do người dân nơi đây có sự cân bằng tuyệt vời giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Giờ làm việc trung bình khoảng 35 – 40 giờ/tuần, và hầu hết người lao động được khuyến khích nghỉ trọn vẹn vào cuối tuần.

Ngoài ra, chính sách nghỉ phép tại Thụy Điển rất thoải mái. Người lao động được hưởng tối thiểu 25 ngày nghỉ phép có lương/năm, chưa kể các ngày lễ và chính sách nghỉ phép khi sinh con, chăm sóc người thân...

Chỉ số an toàn và minh bạch

Thụy Điển cũng được đánh giá là một trong những quốc gia an toàn nhất thế giới với tỷ lệ tội phạm thấp, hệ thống luật pháp minh bạch và cơ quan hành pháp hiệu quả. Chính phủ hoạt động với tinh thần phục vụ người dân, các dịch vụ công đều minh bạch và ít có hiện tượng tham nhũng.

2. Hệ thống phúc lợi xã hội – Trụ cột của mô hình Bắc Âu

Thụy Điển xây dựng hệ thống phúc lợi theo mô hình nhà nước phúc lợi toàn dân (Universal Welfare State), nghĩa là mọi công dân, không phân biệt thu nhập, độ tuổi hay nghề nghiệp, đều có quyền tiếp cận các dịch vụ xã hội chất lượng cao. Hệ thống này dựa trên ba trụ cột chính:

Giáo dục miễn phí và chất lượng cao

Từ bậc mẫu giáo đến đại học, giáo dục công lập tại Thụy Điển đều miễn phí cho công dân Thụy Điển, công dân EU/EEA và thậm chí có học bổng hấp dẫn cho sinh viên quốc tế. Ngoài ra:

♦ Bậc tiểu học và trung học: chương trình học toàn diện, khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo.

♦ Đại học: chú trọng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và hợp tác doanh nghiệp.

♦ Sinh viên còn được hỗ trợ tài chính (dưới dạng cho vay và trợ cấp) thông qua CSN (Cơ quan hỗ trợ tài chính cho sinh viên).

Y tế công cộng toàn dân

Hệ thống y tế tại Thụy Điển do nhà nước chi trả phần lớn và được quản lý bởi chính quyền khu vực (regioner). Mỗi công dân được đăng ký bác sĩ gia đình và có thể tiếp cận dịch vụ y tế với mức phí rất thấp. Cụ thể:

♦ Khám bệnh thông thường: chỉ từ 100 – 300 SEK/lần (khoảng 10 – 30 EUR).

♦ Trẻ em dưới 20 tuổi: được chăm sóc y tế hoàn toàn miễn phí.

♦ Giới hạn trần chi trả: khi người dân chi trả quá 1.300 SEK/năm cho khám bệnh hoặc 2.600 SEK/năm cho thuốc men thì toàn bộ chi phí còn lại sẽ được miễn phí.

Điều này đảm bảo rằng không ai bị bỏ lại phía sau chỉ vì không đủ khả năng chi trả cho chăm sóc sức khỏe.

Trợ cấp xã hội đa dạng

Thụy Điển có chính sách trợ cấp xã hội rất toàn diện, bao gồm:

♦ Trợ cấp thất nghiệp: được hưởng nếu người lao động bị mất việc và tham gia vào chương trình bảo hiểm A-kassa.

♦ Trợ cấp sinh con: mỗi cặp vợ chồng được nhận 480 ngày nghỉ có lương, mức hỗ trợ lên đến 80% lương trước đó.

♦ Trợ cấp nuôi con: khoảng 1.250 SEK/tháng/trẻ cho đến khi con đủ 16 tuổi.

♦ Trợ cấp nhà ở: dành cho người thu nhập thấp hoặc sinh viên.

♦ Lương hưu công: được đảm bảo cho người về hưu, được tính theo thời gian làm việc và thu nhập tích lũy.

Hệ thống phúc lợi này được tài trợ chủ yếu qua thuế thu nhập và thuế giá trị gia tăng (VAT), với sự đồng thuận rất cao của người dân vì họ thấy rõ lợi ích nhận lại.

3. Bình đẳng giới và hòa nhập xã hội – Nền tảng phát triển bền vững

Thụy Điển là một trong những quốc gia tiên phong trong việc thúc đẩy bình đẳng giới, quyền lợi trẻ em, quyền LGBTQ+ và hòa nhập người nhập cư.

Bình đẳng giới

♦ Phụ nữ chiếm gần 50% trong quốc hội.

♦ Chính sách nghỉ thai sản được chia đều cho cả bố và mẹ (ít nhất 90 ngày cho mỗi người).

♦ Chênh lệch thu nhập giữa nam và nữ được thu hẹp đáng kể trong 10 năm qua.

Hỗ trợ người nhập cư

Thụy Điển là một trong những nước mở cửa nhất với người tị nạn và nhập cư. Chính phủ cung cấp:

♦ Khóa học tiếng Thụy Điển miễn phí (SFI).

♦ Hỗ trợ hòa nhập, tìm việc, học nghề.

♦ Trợ cấp định cư ban đầu để ổn định cuộc sống.

Chính sách này giúp tạo ra một xã hội đa văn hóa, nơi mỗi cá nhân đều có cơ hội đóng góp và phát triển.

4. Thách thức và cải cách gần đây

Dù sở hữu hệ thống phúc lợi vững chắc, Thụy Điển cũng đang đối mặt với một số thách thức:

♦ Áp lực dân số già: Số lượng người về hưu tăng khiến chi phí y tế và lương hưu tăng theo.

♦ Tích hợp người nhập cư: Một số vùng ven đô thị gặp khó khăn trong việc hội nhập văn hóa và việc làm cho người nhập cư.

♦ Chi phí phúc lợi cao: Mức thuế cao cũng là điều khiến một số nhóm dân cư trẻ cảm thấy nặng gánh.

Tuy nhiên, chính phủ Thụy Điển luôn linh hoạt trong điều chỉnh chính sách, khuyến khích đổi mới công nghệ để giảm chi phí, tăng hiệu quả hoạt động công và hỗ trợ tự lập cho người dân.

5. Vì sao mô hình Thụy Điển có thể là hình mẫu lý tưởng?

Có nhiều yếu tố khiến mô hình chất lượng sống và phúc lợi Thụy Điển trở thành hình mẫu lý tưởng cho thế giới:

♦ Lòng tin vào chính phủ cao: Người dân tin tưởng rằng số tiền thuế họ đóng sẽ được sử dụng minh bạch và hiệu quả.

♦ Tư duy dài hạn và vì cộng đồng: Không chỉ tập trung vào tăng trưởng kinh tế, mà còn đặt mục tiêu nâng cao phúc lợi xã hội và sự công bằng.

♦ Đầu tư vào con người: Thụy Điển tin rằng sự phát triển bền vững bắt đầu từ giáo dục, y tế và bình đẳng.

Thụy Điển là minh chứng rõ ràng rằng một quốc gia nhỏ về quy mô có thể tạo dựng được chất lượng cuộc sống đáng mơ ước nhờ vào sự đầu tư thông minh và nhân văn vào hệ thống phúc lợi xã hội. Với nền tảng là sự tin tưởng lẫn nhau, lòng khoan dung và tư duy tiến bộ, Thụy Điển không chỉ là điểm đến hấp dẫn cho du học sinh và người lao động quốc tế, mà còn là hình mẫu cho một xã hội phát triển bền vững, công bằng và đáng sống.